The Alchemist – Paulo Coelho

.

Tựa sách : Nhà giả kim – The Alchemist

Tác giả : Paulo Coelho

Dịch giả : Lê Chu Cầu

Nhà xuất bản Lao Động.

.

~oOo~

.

Tôi mất một ngày để đọc xong The Alchemist của Paulo Coelho, dĩ nhiên là tính cả thời gian cho các sinh hoạt khác. Vì thế, chắc chắn tôi sẽ còn đọc lại nó, đây là một tác phẩm nhiều tầng nghĩa khó lòng chì đọc một lần mà hiểu rõ được.

Nhìn tựa đề, ban đầu tôi nghĩ đến một nội dung truyện huyền ảo (fantasy) với phép màu bất tử, hóa chì thành vàng… như bao cuốn sách khác. Quả thực, trong The Alchemist có đủ các thứ ấy, nhà giả kim đã nấu chì thành vàng trong một cái nồi rồi chia nồi vàng ấy làm bốn cứ như người ta nấu thạch rồi cắt lát vậy.

Bản sách tôi đọc là của nhà xuất bản Lao Động in năm 2002, gần đây thì Paulo Coelho có được in vài cuốn có lẽ quen thuộc với mọi người hơn, ví dụ như Quỷ dữ và nàng Prym hay Veronika quyết chết. Cần nói rằng, ông là một nhà văn Brazil – một người Nam Mỹ, và rõ ràng ông xứng đáng được coi là một đại diện xuất sắc cho dòng văn học hiện thực huyền ảo châu Mỹ La tinh, như Marquez hay Isabel Allende, v.v… The Alchemist cũng là cuốn sách giữ kỷ lục sách được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất của một tác giả còn sống, bán được 65 triệu bản ở 150 nước, trở thành một trong những tác phẩm bán chạy nhất lịch sử.

.

Nhân vật chính của The Alchemist là một chàng chăn cừu người Tây Ban Nha rất đặc biệt, vì anh ta biết tiếng La tinh, tiếng Hy Lạp và còn được học thần học, ấy là bởi gia đình muốn anh trở thành linh mục. Nhưng anh lại thích được chu du khắp nơi. Người cha liền khuyên rằng, nếu thế hoặc phải rất giàu có hoặc phải là một người chăn cừu. Thế là chàng trai trẻ mua một đàn cừu và câu chuyện bắt đầu. À, thực ra thì nó chưa hẳn đã bắt đầu đâu. Chàng chăn cừu phải chăn cừu một thời gian đã, đủ để anh ta hiểu biết về nghề này. Rồi một hôm, anh có một giấc mơ kể rằng anh ta sẽ tìm thấy một kho tàng nơi các kim tự tháp Ai Cập, sau đó khi anh toan từ bỏ giấc mơ ấy, một người đàn ông xuất hiện tự xưng là vua của xứ Salem. Theo lời khuyên của vị vua bí ẩn, chàng chăn cừu quyết định theo đuổi vận mệnh của mình…

.

Nếu bạn tìm kiếm một cuốn truyện fantasy đầy phép màu bay loạn trong không khí, với thần chú và pháp sư, với cái Thiện chống cái Ác và nhân vật chính được thần số phận đỡ lưng thì The Alchemist hẳn sẽ khiến bạn ngơ ngác ít nhiều. Tuy rất đậm tính huyền ảo nhưng đây lại là một câu chuyện rất thực, hiểu theo một khía cạnh nào đó.

Chàng trai chăn cừu chỉ là một người bình thường trong chuyến hành trình đi từ Tây Ban Nha sang Ai Cập, anh cũng bị mất trộm, bị lừa đảo, gặp tai ương như ai. Bù lại, anh đã có dịp học thêm nhiều điều từ những người anh gặp gỡ hay những sự kiện trải qua trong chuyến hành trình.

The Alchemist phần nào đấy có chút nặng về triết lý. Không ít lần các nhân vật trong truyện dùng những đọan thoại không ngắn để giảng giải về một quan niệm cá nhân, cũng cần lưu ý rằng đa số thoại kiểu này đều có nét gì đó mơ hồ như ẩn chứa nhiều hơn là nội dung mà câu chữ bày ra trên giấy. Ví dụ :

“Ta biết những nhà luyện kim đan chân chính”, ông nói tiếp. “Họ tự giam mình trong phòng thí nghiệm, cố gắng để tiến hóa, giống như vàng. Họ tìm ra được loại “Đá tạo vàng” vì họ hiểu rằng khi một vật tiến hóa thì mọi vật quanh nó cũng tiến hóa theo. Người khác tìm ra “Đá tạo vàng” do tình cờ; họ vốn có tài sẵn và tâm hồn họ lĩnh hội nhanh hơn kẻ khác. Số người này hiếm chứ không nhiều đâu. Rồi có những kẻ chỉ quan tâm đến vàng thôi. Họ chẳng bao giờ tìm ra được điều bí mật cả vì họ quên rằng chì, đồng, sắt cũng phải đi trọn con đường tiền định của chúng. Thành ra ai mà can thiệp vào vận mệnh của sự vật khác sẽ không bao giờ phát hiện được chính vận mệnh của mình”.

.

Bút pháp huyền ảo được Paulo Coelho phát huy tác dụng triệt để, hư hư thực thực cứ chan hòa nhịp nhàng đến độ người đọc nghiễm nhiên chấp nhận các phép màu như đó là một phần của cuộc sống thực. Khi nghe chàng chăn cừu trò chuyện với trái tim của mình tôi liên tưởng đến những câu chuyện thần thoại xưa cũ, khi đó mọi vật đều có linh hồn và đều biết nói… hay quả thật, tôi cũng như bao người mà Paulo Coelho nhắc đến trong truyện : những người rụt rè trước giấc mơ của chính bản thân, không còn muốn nghe những lời trái tim mách bảo mà mải lo toan với lý trí nặng nề đến nỗi một ngày kia thực sự không còn nghe thấy chúng nữa?  Nhưng trái tim của chàng chăn cừu đã đại diện cho bao trái tim khác mà nói như thế này :

“Phần lớn người ta nhìn thế giới như một nơi đầy đe dọa, chính vì thế mà thế giới trở thành nơi đe dọa thật. Bởi thế mà chúng tôi, trái tim người, càng ngày càng nói khẽ hơn. Chúng tôi không im hẳn nhưng mong rằng người ta không nghe thấy, vì chúng tôi không muốn người ta phải đau khổ do không nghe lời trái tim mình”.

Nếu thế, phải chăng nếu chúng ta nhìn thế giới theo một cách khác, can đảm hơn, thành thật hơn ít ra là với chính mình thì một lần nữa, trái tim lại cất lời kể cho chúng ta nghe câu chuyện về tâm linh vũ trụ… ? Qua một câu chuyện phiêu lưu, nhà văn Nam Mỹ này đã khéo léo bộc lộ thế giới quan của mình, truyền đến độc giả những thông điệp sâu sắc đậm tính nhân sinh.

“Các nhà luyện kim đan kiên trì nhiều năm trong phòng thí nghiệm, nhìn ngọn lửa tinh hóa kim loại. Họ nhìn ngọn lửa cho đến khi mọi cao ngạo của thế giới này biến mất dần. Rồi một ngày kia họ nhận thấy rằng tinh hóa kim loại cũng là trong sạch hóa chính mình”.

.

Tuy nhiên, The Alchemist vẫn là một câu chuyện phiêu lưu đích thực với những phép màu, thuật luyện kim, những chuyến hành trình, các tình huống hài hước ý nhị … và dĩ nhiên là không thể thiếu tình yêu. Cuộc hành trình gian khổ cuối cùng đã đưa nhân vật chính đến một kho tàng có thật như bất kì tác phẩm “tìm kho báu” nào khác. Song, kho tàng thực sự là gì, lúc  gấp sách lại, hẳn bất cứ người đọc nào cũng đã có câu trả lời riêng.

by chiemphong

    • kanon
    • March 28th, 2010

    tôi đã đọc nó đến tận 2h đêm và suy nghĩ không nguôi về một ngày mai tươi sáng, tôi còn gặp may hơn rất nhiều người vì đã biết được kho báu cần theo đuổi, giống như chàng chăn cừu này vậy.

      • chiemphong
      • March 28th, 2010

      Tôi nghĩ hẳn ai cũng có kho báu của riêng mình, quan trọng là họ có niềm tin hay không mà thôi. Niềm tin ở đây bao gồm cả can đảm. :)

    • BL
    • October 11th, 2010

    Dịch giả là Lê Chu Cầu và Đông Tây xuất bản trước chứ nhỉ,còn 1 bản dịch nữa nhưng ít được biết tới của ông Huỳnh Phan Anh.

    • chiemphong
    • October 11th, 2010

    Cảm ơn bạn về phần tên dịch giả, tôi đã sửa lỗi type này. Về cơ bản thì Reading Cafe không chú trọng thông tin về các bản khác nhau của sách nếu điều này không thực sự ảnh hưởng đến tác phẩm. Thông tin chúng tôi dùng là thuộc về bản sách chúng tôi đọc và điểm lại chứ không phải chung cho tất cả các bản dịch (nếu không thì đã không ghi thông tin về sách làm gì). Tuy nhiên vì bạn đã có lòng thì tôi cũng xin đưa ra một chút thông tin về các bản in của The Alchemist tại VN (cảm ơn anh tuan8826 đã giúp đỡ):

    1: Cuộc phiêu lưu của chàng chăn cừu – NXB văn nghệ TPHCM – Huỳnh Phan Anh dịch – 1999

    2: Nhà giả kim – NXB lao động + Đông Tây – Lê Chu Cầu dịch – 2002

    3: Nhà giả kim + Ngọn núi thứ 5 – NXB CAND – Lê Chu Cầu + Ngân Xuyên – 2004

    4: Nhà giả kim – NXB phụ nữ – Ngọc Cầm Dương dịch – 2006

    Thể theo những liệt kê trên đây, thì việc bạn nói Đông Tây xuất bản trước Nxb Lao Động (trong bài viết) là không chính xác. :)

    • xitrum
    • April 14th, 2011

    Hic, có nhiều bản dịch thế mà sao bây giờ ra ngoài tiệm sách tìm không có cuốn nào nhỉ! ;( Mình nghe nói về cuốn này và mượn thư viện đọc, thấy rất hay, muốn nó thành riêng mình mà tìm mua không ra. Bạn nào biết chỉ giúp với. Thanks trước.

    Mình rất thích những cuốn hư hư thực thực nhưng đầy triết lý kiểu thế này, như Hoàng tử bé, Momo… Trong đó Hoàng tử bé là tượng đài ở mọi thời đại :)

      • chiemphong
      • April 14th, 2011

      Hư hư thực thực mà bạn nói là dòng văn hiện thực huyền ảo Mỹ La tinh và nó không chỉ có truyện thiếu nhi.

      Ngoài ra, chắc là vì nhiều triết lý lộ thiên quá nên mình không thích Momo. :-?

  1. Mình đọc cuốn này vào một đêm phải ngủ lại văn phòng vì làm việc muộn. Đây là cuốn sách đến đúng lúc với mình và làm thay đổi suy nghĩ của mình về quan niệm định mệnh hay số phận. Tuy nó không phải là một tiểu thuyết dài nhưng tính triết lý về cuộc sống, về cách nhìn nhận những vấn đề khác nhau rất súc tích mà không hề khô khan.

    Trong mọi hoàn cảnh, nếu giữ được suy nghĩ tích cực và vượt lên khó khăn thì chính là ta đã tự làm nên vận mệnh của mình :)

  2. Thực ra Đông Tây đâu có phải là nhà xuất bản nên phải thông qua NXB Lao Động của Nhà Nước. Có một điều ít người để ý là ở Việt Nam có việc liên kết xuất bản. Bản thảo và in ấn đều do đơn vị sách tư nhân thực hiện nhưng lúc in phải ghi tên Nhà xuất bản của NN vì xin giấy phép của họ. Người đọc cũng vô tình không biết được điều này và vẫn gọi chung là sách do NXB v..v.. nào đó. Như vậy là vô tình bỏ qua công lao xuất bản của đơn vị tư nhân. Cái vô lý của ngành xuất bản VN là như vậy (vì độc quyền của NN). Hiện nay chỉ có vài đơn vị tư nhân có vốn mạnh như Nhã Nam là có thể được nhận biết ngay bởi bạn đọc, ví dụ như người ta hay gọi là sách Nhã Nam, chứ không phải sách của NXB v..v…

    • quân
    • November 3rd, 2013

    Mình vừa đọc bản mới nhất do Nhã Nam làm lại, có hình minh họa do chính Nhã Nam làm. Ngoài ra trong bản dịch mới này, ban biên tập còn thêm lời bạt để hiểu thêm tác phẩm này được dịch từ tiếng Nga

    http://nhanam.vn/sach/nha-gia-kim

Leave a comment